بسیاری از ما بدون گرفتن وام، توان خرید چیزهایی مثل خودرو، خانه یا ادامهی تحصیل نداریم. همانطور که مردم برای به دست آوردن چیزی پول قرض میکنند، کسبوکارها نیز چنین کاری انجام میدهند. کسبوکارها معمولا برای تأمین مالی فعالیتهای خود، حضور در بازاری جدید، نوآوری و رشد، به وام نیاز دارند. اما مقدار مورد نیاز آنها غالبا از توان بانک بالاتر است. بنابراین روش دیگر برای شرکتها، تأمین مالی با استفاده از صدور اوراق قرضه برای افرادی است که میخواهند آن را خریداری کنند. در نتیجه، اوراق قرضه همان وام است. در مقاله قبلی با انواع اوراق بهادار آشنا شدیم.نوشته زیر را بخوانید تا دقیقا ببینید که اوراق قرضه چیست؟
وقتی شما اوراق قرضه خریداری میکنید، در واقع به شرکت صادرکنندهی این اوراق پول قرض دادهاید. در مقابل، شرکت در طول مدت وام، به شما بهره میپردازد. مقدار و دورهی پرداخت بهره به شرایط اوراق قرضه بستگی دارد. نرخ بهره معمولا در اوراق قرضهی بلندمدت بالاتر است. پرداخت بهره معمولا به صورت نیمساله صورت میگیرد؛ اما پرداخت به صورت سالانه، سهماهه یا حتی ماهانه نیز وجود دارد. وقتی اوراق قرضه به موعد سررسید خود میرسد، صادرکننده اصل پول را بازپرداخت میکند.
برای شما به عنوان قرضدهنده، اوراق قرضه درست مانند سهام، یک نوع سرمایهگذاری محسوب میشود. اما تفاوت در این است که سهام، وام نیست. سهام یعنی مالکیت در یک شرکت، بازدهیاش هم به میزان سود آن شرکت بستگی دارد. به همین علت، سهام پرریسکتر و پرنوسانتر است و کاملا منعکسکنندهی موفقیت یک شرکت است. در طرف دیگر، اوراق قرضه غالبا دارای نرخ بهرهی ثابت هستند. بعضی از اوراق قرضه دارای نرخ شناور هستند به این معنا که نرخ بهرهی آنها بسته به شرایط بازار تنظیم میشود.
اوراق قرضه را مثل سهام میتوان مبادله کرد. وقتی شخصی اوراق قرضهی خود را با قیمتی پایینتر از ارزش اسمی سهام (face value) بفروشد، گفته میشود که فروش با تنزیل (discount) انجام گرفته است. اما اگر با قیمتی بالاتر از ارزش اسمی فروخته شود، گفته میشود که با صرف (premium) به فروش رسیده است.
به ویژه در خصوص سرمایهگذاری در اوراق قرضهی شرکتی، در نظر گرفتن ریسک اوراق بسیار مهم است. هیچ سرمایهگذاری دوست ندارد که پول خود را صرف اوراق قرضهی کمبازدهی کند که احتمال ورشکستگی شرکت آن 50-50 باشد. برای خرید اوراق قرضهی شرکتی باید دربارهی وضعیت مالی صادرکننده و چشمانداز اقتصادی آن تحقیق کرد. این تحقیقات میتوانند شامل میزان جریان نقدی، بدهی، نقدینگی و برنامهی کسبوکار شرکت باشد.
با اینکه انجام چنین تحقیقاتی ممکن است سرگرمکننده باشد، اما بسیاری از ما زمان و مهارت کافی برای تحلیل صحیح وضعیت مالی یک شرکت را نداریم. خوشبختانه شرکتهایی مانند شرکت خدمات سرمایه گذاری مودی (Moody) و شرکت استاندارد اند پورز (Standard and Poor’s) این کار را انجام میدهند. کارشناسان آنان، به بررسی وضعیت شرکتها میپردازند و رتبهی آنها را تعیین میکنند.
خدمات رتبهبندی هر کدام از این شرکتها، فرمول خاص خود را برای سنجش میزان ریسک و مقیاسبندی رتبهها دارد. معمولا مقیاسبندی رتبهها با حروف الفبا انجام میشود یعنی رتبهی AAA به اوراق قرضهی ایمن و کمریسک اختصاص مییابد و رتبهی D به پرریسک ترین اوراق قرضه داده میشود. اوراق قرضهی ایمن مثل اوراق قرضهی دولت آمریکا معمولا اوراق کمبازده هستند. به این معنا که شما میتوانید از بازگشت بهره و اصل پول مطمئن باشید، اما مقدار بهرهی آن کم است.
در طرف دیگر این طیف، اوراقی به نام اوراق قرضهی بنجل قرار دارند که از نظر اعتباری، رتبهی پایین و ریسک بالایی دارند. شرکتهای صادرکنندهی این اوراق، برای جذب سرمایهگذاران، وعدهی بازدهی بالا را میدهند. اگر شما اوراق قرضهی بنجل خریداری کنید، هیچ تضمینی برای بازگشت پول شما وجود ندارد. اما اگر پول شما برگردد، همراه با بهرهی بسیار خوبی خواهد بود.
اوراق قرضه ممکن است دارای ویژگیهایی باشند که به نفع فروشنده یا خریدار یا هر دوی آنها باشد. در اینجا به برخی از اصطلاحاتی که پیش از انتخاب اوراق قرضه باید با آن آشنا باشید، اشاره میکنیم:
اوراق مشارکت نوعی اوراق قرضه است که در ایران توسط دولت، شهرداری و شرکتهای دولتی یا خصوصی برای تأمین اعتبار طرحهای عمرانی، تولیدی و خدماتی کشور منتشر میشود. دستورالعمل و ضوابط انتشار این اوراق بر عهدهی بانک مرکزی است. تنها تفاوت اوراق مشارکت با اوراق قرضه در این است که پولهای دریافتی از صدور این اوراق تنها باید در طرحهای مشخص عمرانی، تولیدی یا خدماتی به کار گرفته شوند؛ اما در اوراق قرضه، برای صادرکننده محدودیت خاصی وجود ندارد.
برگرفته از https://money.howstuffworks.com